Usunięcie zęba, inaczej ekstrakcja lub ekstrakcja dentystyczna, jest zabiegiem polegającym na usunięciu zęba z zębodołu w szczęce lub żuchwie. Decyzja o ekstrakcji jest podejmowana przez dentystę na podstawie szczegółowego badania klinicznego oraz, w niektórych przypadkach, dodatkowych badań obrazowych, takich jak rentgenowskie zdjęcie panoramiczne czy tomografia komputerowa. Do najczęstszych wskazań do ekstrakcji należą:
- Nieodwracalne uszkodzenie zęba z powodu głębokiej próchnicy czy infekcji prowadzącej do martwicy miazgi.
- Zaawansowane zapalenie tkanek otaczających ząb, czyli parodontozy, kiedy nie jest możliwe wyleczenie zęba i jego utrzymanie w jamie ustnej bez ryzyka dla zdrowia całego organizmu.
- Przygotowanie do leczenia ortodontycznego, kiedy konieczne jest usunięcie niektórych zębów, aby stworzyć miejsce dla poprawy ustawienia pozostałych.
- Uszkodzenie zęba w wyniku urazu, jeżeli ząb jest na tyle zniszczony, że nie można go odbudować.
- Zęby zatrzymane lub nieprawidłowo rosnące, takie jak ósemki, które mogą powodować ból, infekcje lub nieprawidłowości w ustawieniu innych zębów.
Podejmując decyzję o ekstrakcji, ważne jest, aby pacjent został poinformowany o możliwych alternatywach, potencjalnych konsekwencjach usunięcia zęba oraz planie leczenia protetycznego, czyli odbudowie brakującego zęba, jeśli jest to wskazane.
Przebieg zabiegu ekstrakcji zęba
Zabieg ekstrakcji zęba jest przeprowadzany przez dentystę lub, w bardziej skomplikowanych przypadkach, przez chirurga szczękowego. Przed zabiegiem pacjent jest poddawany znieczuleniu miejscowemu, aby zmniejszyć ból i dyskomfort. W zależności od stopnia trudności ekstrakcji, może to być zarówno znieczulenie nasiękowe, jak i przewodowe, blokujące przewodzenie impulsów nerwowych w określonej części ust.
- W przypadku ekstrakcji prostych ząb jest usuwany przy użyciu specjalistycznych narzędzi, takich jak kleszcze do ekstrakcji i dźwignie.
- Ekstrakcja chirurgiczna jest niekiedy wymagana, gdy ząb jest złamany poniżej linii dziąsła lub zatrzymany w kości. Wówczas konieczne może być nacięcie dziąsła i usunięcie niektórych fragmentów kości otaczającej ząb.
Po usunięciu zęba dentysta umieszcza w zębodole gazę, aby pacjent mógł przycisnąć i zatamować krwawienie, które jest normalnym zjawiskiem po ekstrakcji. Kluczowe dla prawidłowego gojenia się rany poekstrakcyjnej jest utworzenie się skrzepu krwi w miejscu usuniętego zęba. Aby nie zakłócić tego procesu, zaleca się unikanie płukania ust przez pierwsze 24 godziny, niepicie gorących napojów czy unikanie palenia tytoniu.
Gojenie się i możliwe powikłania po usunięciu zęba
Większość zabiegów ekstrakcji kończy się szybkim i bezproblemowym gojeniem. Zazwyczaj proces gojenia trwa od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od stopnia trudności zabiegu oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta. W trakcie gojenia, ważne jest przestrzeganie zaleceń dentysty, takich jak stosowanie zimno na policzek w pierwszych godzinach po zabiegu, unikanie ciężkiego wysiłku fizycznego oraz przestrzeganie higieny jamy ustnej.
- Rzadziej po zabiegu mogą wystąpić powikłania, jak na przykład zakażenie, opóźnione gojenie lub tzw. „sucha zębodoł” (ang. dry socket), która występuje, gdy skrzep krwi nie utworzy się prawidłowo lub zostanie przedwcześnie zniszczony, odsłaniając kość.
- Inne powikłania to krwawienie po zabiegu, obrzęk, ból, a w niektórych przypadkach także uszkodzenie sąsiednich zębów lub nerwów.
Jeżeli pojawią się jakiekolwiek nietypowe objawy po usunięciu zęba, takie jak nasilający się ból, gorączka, trudności z połykaniem lub obrzęk nieustępujący po kilku dniach, należy skontaktować się z dentystą. W takich przypadkach może być konieczna dodatkowa interwencja lekarska lub przyjmowanie antybiotyków. Wszystkie te kroki mają na celu zapewnienie prawidłowego gojenia i minimalizowanie dyskomfortu pacjenta po zabiegu.