Wkłady koronowo-korzeniowe są specjalistycznymi urządzeniami stosowanymi w stomatologii, które mają za zadanie odbudować zniszczony ząb i umożliwić późniejsze osadzenie na nim korony protetycznej. Zwykle stosowane są w sytuacjach, gdy struktura korzenia zęba jest w miarę zachowana, ale nadziąsłowa część zęba – korona kliniczna – jest zbyt mocno zniszczona, aby umożliwić bezpośrednią odbudowę materiałem kompozytowym czy użycie konwencjonalnego wkładu inlay/onlay. Funkcję wkładu koronowo-korzeniowego można porównać do szkieletu budynku, który zapewnia stabilność i mocowanie dla nadbudówki, czyli w przypadku zęba – ostatecznej korony protetycznej.
Wkład koronowo-korzeniowy wykonuje się najczęściej ze stopów metali (np. złota, palladu, stopów chromo-kobaltowych) lub z materiałów kompozytowych, aczkolwiek współcześnie rozpowszechniają się również wkłady wykonane z ceramiki i stali. Wybór odpowiedniego materiału zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, estetyki, kosztów oraz wymagań klinicznych. Wkład koronowo-korzeniowy jest wstawiany do kanału korzeniowego po wcześniejszym leczeniu endodontycznym, co oznacza, że procedura może być przeprowadzona tylko na martwym zębie, który został odpowiednio wyleczony i przygotowany.
Proces wykonania i założenia wkładu koronowo-korzeniowego
Procedura wykonania wkładu koronowo-korzeniowego rozpoczyna się zazwyczaj od wykonania leczenia endodontycznego, czyli kanałowego, które eliminuje infekcję bakteryjną z wnętrza zęba oraz chroni przed jej powrotem. Po zakończonym leczeniu endodontycznym przystępuje się do przygotowania zęba, co obejmuje usunięcie wszystkich zniszczonych i niezdatnych do odbudowy fragmentów korony oraz opracowanie kanału korzeniowego w taki sposób, aby możliwe było umieszczenie w nim wkładu koronowo-korzeniowego.
Wykonanie wkładu może odbywać się bezpośrednio w jamie ustnej pacjenta lub pośrednio w laboratorium protetycznym. W przypadku wkładu bezpośredniego, materiał (zazwyczaj kompozytowy bądź szklanojonomerowy) jest formowany bezpośrednio w kanale pacjenta, co umożliwia szybką i mniej kosztowną procedurę. Natomiast wkład pośredni wymaga wyjęcia precyzyjnego wycisku z opracowanego kanału korzeniowego, na podstawie którego technik dentystyczny wykonuje idealnie dopasowany wkład w laboratorium, co zwiększa precyzję, ale również koszty i czas potrzebny na wykonanie odbudowy.
Zakończenie procesu to cementowanie wkładu w kanale korzeniowym przy użyciu specjalnych cementów. Następnie, po założeniu wkładu, można przystąpić do wykonania i osadzenia korony protetycznej, która będzie pełniła funkcję estetyczną i użytkową, przywracającoczucie prawidłowego zgryzu.
Wady i zalety stosowania wkładu koronowo-korzeniowego
Stosowanie wkładu koronowo-korzeniowego niesie za sobą pewne zalety. Przede wszystkim umożliwia zachowanie naturalnego zęba, co jest korzystne dla zdrowia całej jamy ustnej i okolicznych zębów. Wkład zapewnia mniejszą inwazyjność niż ekstrakcja zęba i jego późniejsze zastąpienie implantem lub mostem protetycznym. Zapewnia także doskonałe zakotwiczenie dla korony protetycznej, co przekłada się na wysoką trwałość i stabilność całego rozwiązania protetycznego.
Z drugiej strony, wkłady koronowo-korzeniowe nie są rozwiązaniem uniwersalnym i mogą mieć pewne ograniczenia. Jeżeli tkanka korzeniowa zęba jest zbyt słaba lub zbyt cienka, może nie być w stanie utrzymać wkładu. W takich przypadkach, bardziej skomplikowane i kosztowne może być zastosowanie implantów dentystycznych. Dyskusyjnym może być również aspekt estetyczny – zwłaszcza w przypadku wykorzystania metalowych wkładów w zębach przednich, gdzie przez prześwitującą tkankę dziąsłową możemy zaobserwować ciemne przebarwienia.
Podsumowując, wkład koronowo-korzeniowy jest efektywną metodą rekonstrukcji zniszczonych zębów, dającą dobre rokowania w długoterminowym utrzymaniu zęba w funkcji, o ile jest prawidłowo wykonany i założony. Należy jednak pamiętać, że decyzja o wyborze tego typu rozwiązania powinna być zawsze poprzedzona dokładną diagnozą i konsultacją z wykwalifikowanym stomatologiem.